Bulantı ve kusma, gastrointestinal hastalarda, gebelik döneminde ve cerrahi hastalarda en sık görülen belirtilerdir. [1] Çoğu zaman gebeler için bulantı kusma erken dönemde gebelik belirtisi olarak görülmektedir. Gebelik döneminde nedeninin tam olarak bilinmediği bulantı ve kusma şikâyeti gebeliğin ilk üç aylık (trimester) döneminde %50-80 oranında görülmektedir. Gebelerin %1-2’lik kısmında bu şikâyet ikinci ve üçüncü trimestere kadar uzar. Gebelik dönemindeki bulantı ve kusma her ne kadar normal ve beklenen bir durum olsa da bazen bu durum çok şiddetlenir ve bunun sonucu olarak elektrolit kaybına ve gebelikten önceki kilonun %5’inin kaybedilmesine neden olur. Tıp literatüründe “Hiperemezis Gravidarum” olarak bilinen bu durum gebenin hastaneye yatışına sebep olabilir. [2]

Hormonal Değişiklikler[3]

Koku Duyusu: Gebelerdeki bulantı-kusmanın en önemli tetikleyicilerinden biri de kokulardır. Yemek kokusu (özellikle de et kokusu), kahve kokusu, parfüm kokusu, sigara kokusu, uçucu maddelerin kokusu (petrol ürünleri) gebelerdeki bulantı-kusmayı tetikleyen başlıca kokulardır. [4]

Psikolojik Nedenler: Gebelikte görülen bulantı kusmanın kişiliği gelişmemiş, bağımlı, histerik, depresif veya sinirli yapıdaki kadınlarda daha sık görüldüğü bildirilmiştir. [5]

Genetik Nedenler: Gebelikleri sırasında bulantı-kusmadan yakınan kadınların kızlarında da gebelikte bulantı-kusma yakınması daha fazla görülmektedir. [4]

Gebelikte ilaç kullanımı teratojenik etkilere yol açabilir, fetüs üzerinde yapısal ve fonksiyonel anormalliklere neden olabilir. Bu yüzden gebelik dönemindeki bulantı kusma ile ilgili ilaç dışı (non-farmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır. [6]

Bulantı ve kusma yakınması olan gebelere öncelikle beslenme alışkanlıklarını değiştirip diyet tedavisi önerilmektedir. Yağlı yiyecekler mide boşalmasını geciktirdiği, sebzeler ve lifli gıdaların sindirimi daha uzun zaman aldığı, portakal ve limonlu meyve suları asit oluşumunu arttırdığı, demir preparatları tahriş edici etkiye sahip olabildiği için, bu besin ve preparatların tüketiminden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. [2]

1. AYGİN, D. (2016). Bulantı ve kusma. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 20(1), 44-56.
2. Büyükkurt S, Demir SC, Özgünen FT, Evrüke İC, Kadayıfçı O, Güzel AB. (2008): Gebelikte bulantı-kusma yakınması olan hastanın değerlendirilmesi ve tedavi seçenekleri. Journal of Clinical Obstetrics & Gynecology, 106-116
3. Yanıkkerem E, Çalım Sİ, Göker A, Oruç SK, Koyuncu FM. (2012): Hiperemezis Gravidarum'lu Gebelerin Hastalıkları Hakkında Düşünceleri ve Gereksinimleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 269-283
4. Sucu M, Büyükkurt S, Evrüke İC, Demir SC, Özgünen FT, Kadayıfçı O. (2009): Gebelikte Bulantı Kusması Olan Hastaların Hastaneye Yatış endikasyonlarının Değerlendirilmesinde PUQE (Pregnancy- Unique Quantification of Emesis and Nausea) Testinin Yeri. Turkiye Klinikleri Journal of Gynecology and Obstetrics, 317-321.
5. Cevrioğlu SA, Koçak İ. (2004): Hiperemezis Gravidarum: Tanı ve tedavide güncel yaklaşımlar. TJOD Uzmanlık Sonrası Eğitim Dergisi, 203-210.
6. Miral M, Beji NK. (2016): Gebelikte İlaç Kullanımı ve Danışmanlık. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 142-148.