Ağız, burun, boğaz ve bademciklerin iltihaplanmasına Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları (ÜSYE) denir. Üst solunum yolu enfeksiyonları toplum sağlığını tehdit eden ve iş gücü kaybıyla sonuçlanan hastalık gruplarında en sık görüleni olup viral veya bakteriyel kökenli olabilen bu enfeksiyonların sıklığı kış aylarında belirgin bir şekilde artar. Bu hastalıklar damlacık yoluyla yayıldıklarından okul, kreş gibi toplu ortamlarda daha sık görülmektedir. [1]
Çeşitli virüsler ve bakteriler üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Bunlar akut bronşit, soğuk algınlığı, grip ve solunum sıkıntısı sendromları dahil olmak üzere çeşitli hastalıklara neden olur. Üst solunum yolu enfeksiyonları, pnömoni kanıtı olmayan, hasta semptomlarını açıklayacak ayrı bir durumun olmadığı veya KOAH/amfizem/kronik bronşit öyküsü olmayan, öksürükle birlikte üst solunum yollarının kendi kendini sınırlayan tahrişi ve şişmesi olarak tanımlanabilir. Üst solunum yolu enfeksiyonları burun, sinüsler, yutak, gırtlak ve büyük hava yollarını içerir. [2]
ÜSYE’ler en fazla antibiyotik reçeteleme nedeni olmakla birlikte aslında büyük çoğunluğu viral kaynaklıdır. En sık etken olan rhinovirüsleri, coronovirüsler ve İnfluenza A ve B virüsleri izler. ÜSYE’nin tam iyileşmesi 7-10 günü bulabilir. [5]
Bir erişkin yılda ortalama iki kez, bir çocuk ise tipik olarak 6-7 kez soğuk algınlığına yakalanır. ÜSYE’ler tipik olarak burun akıntısı ve tıkanıklığı, boğazda ağrı veya kaşıntı ve gıcıklanma hissi, öksürüğe neden olur. [3] ÜSYE anneden geçen antikorların kaybolması ile birlikte altı aylıktan büyük bebeklerde de çok sık görülür. [4]
Mikroorganizmaların vücuda girmesi sonucu oluşan enfeksiyon durumunda serbest radikal üretiminde önemli bir artış olmaktadır. Bu bağlamda antioksidan içeriği zengin gıdalarla beslenmenin enfeksiyon sonucu meydana gelen oksidatif strese karşı faydalı olabileceği, enfeksiyona bağlı komplikasyonların oluşmasını geciktirebileceği ve enfeksiyonla oluşan hastalığın tedavisine yardımcı olabileceği söylenebilir. [1]
Çinko, soğuk algınlığı süresini ve şiddetini, soğuk algınlığına yakalanma riskini, antibiyotik reçetelenme oranlarını azaltır. [7] Ayrıca Pelorgodium sidoides diğer adı ile Güney Afrika sardunyası adı ile bilinen ve akut üst solunum yolu enfeksiyonlarında etkili olan bir bitkidir. [8]
Fiziksel bariyerler, el yıkama gibi hijyen tedbirleri ve izolasyon ve sosyal mesafeyi koruma bulaşı önlemede etkin tedbirlerdir. [6]